مهارتهای زندگی، مهارتهای شخصی و اجتماعی است که کودکان و نوجوانان باید آنان را یاد بگیرند تا بتوانند در مورد خود و انسانهای دیگر و کل اجتماع به طور مؤثر و شایسته و مطمئن، عمل نمایند. انتقاد مهم به تعلیموتربیت رسمی، این است که به برخی مهارتهای حرفهای و ابزاری و تنها بر بعد شناختی (سواد) تمرکز کرده است و به دیگر ابعاد فکری و روانی و اجتماعی توجهی ندارد. از دیگر سو محققان نشان دادهاند که مهارتهای زندگی میتواند به طور نظامدار و از طریق موقعیتهای یادگیری غیررسمی، یاد گرفته و تقویت شود. مدرسه علاوه بر کارکردهای رسمیِ آموزش خواندن و نوشتن، باید در زمینههای آموزش مهارتهای زندگی به دانشآموزانی نیز ایفای نقش کند.
طی سه دهه گذشته، رویکردها به تعلیموتربیت در جهت کاربرد بالقوه و عملی دانش، در زمینههای زندگی واقعی بوده است. ضرورت یاری افراد، جهت رشد بهتر مهارتهای زندگی و معیشت خود، رفتهرفته از اهداف مهم آموزشوپرورش تلقی میشود.
مهارتهای زندگی یعنی ایجاد روابط بینفردی مناسب و مؤثر، انجام مسئولیتهای اجتماعی، تصمیمگیری صحیح، حلِ تعارضات و کشمکشها بدون توسل به اعمالی که به خود یا دیگران صدمه میزنند. برنامه آموزش مهارتهای زندگی بر این اصل استوار است که کودکان و نوجوانان حق دارند توانمند شوند و نیازمند آنند که بتوانند از خود و علاقههایشان در موقعیتهای سخت زندگی دفاع کنند.
از اهداف اصلی برنامه مهارتهای زندگی، ارتقای بهداشت روانی کودکان و نوجوانان است. مطالعات بسیاری در مورد تأثیر برنامه آموزش مهارتهای زندگی در ابعادِ مختلفِ سلامتِ روان انجامگرفته و نتایج نشان داده است که آموزش این مهارتها سبب افزایش عزتنفس، بهبود رفتارهای اجتماعی و سازگاری اجتماعی، افزایش رضایت سیستم خانوادگی و سازگاری با خانواده، افزایش مهارت حل مسائل شخصی و بینفردی و افزایش مهارتهای مقابلهای شده است. برنامههای پیشگیری مبتنی بر مهارتهای زندگی، بر اساس مطالعات انجام شده، بسیار مؤثرتر از گرایشهای سنتی است.
یافتهها به اثرات مثبت این آموزشها، بر مهارت دانشآموزان در حل مشکلات بینفردی و مقابله با اضطراب دلالت دارند. به دنبال چنین آموزشهایی، شرکتکنندگان قادر میشوند تا تعارضهای خود را با همسالان به نحو سازندهای حل نمایند و محبوبیت بینفردی بیشتری یابند.
واحد تحقیق و توسعه بنیاد سرمد برای ایجاد زمینه شکوفایی هر چه بیشتر دانشآموزان، پروژه مهارتهای زندگی در قرنِ ۲۱، را بر اساس اسناد ملی و بینالمللی تعریف نموده است و در حال تولید «بسته آموزشی جامع مهارتهای زندگی» برای پیش از دبستان، دبستان و دبیرستان است.